فاروق ( جمعه 91/4/16 :: ساعت 10:57 صبح )
آیة الله حاج آقا موسا شبیری زنجانی نقل فرمودند:
تقریب بین مذاهب دو نوع است: یکى ممدوح و دیگرى مذموم
تقریبى که مرحوم آشیخ محمد تقى قمى در مصر شروع کرد، ممدوح بود و هیچ مشکلى نداشت. او مىگفت که شیعه و سنّى مشترکاتى دارند ولى به علّت تبلیغات مسموم، دو طرف یکدیگر را نمىشناسند. اگر طرفین همدیگر را درست بشناسند، بسیارى از اختلافات از بین مىرود. در بین اهل سنّت تبلیغ کردهاند که شیعه على اللّهى است یا پس از نمازها «خانَ الأمین» مىگویند و از این قبیل مطالب نادرست به شیعه نسبت مىدهند یکى از عواملى که مانع شناخت صحیح اهل سنّت نسبت به شیعه است، عدم دسترسى آنها به کتب شیعه است. ما مىتوانیم در این جهت با آنها احتجاج کنیم چون کتابهاى اهل سنّت در کتابخانههاى ما وجود دارد و قابل دسترسى است و ممنوع نیست، ولى کتابهاى شیعه در کشورهاى سنّى نشین ممنوع است و مرحوم آشیخ محمد تقى تقریب را مطرح کرد تا جهات مشترک معلوم شود و طرفین همدیگر را بشناسند. البتّه سنّىها متعصّب ابتدا با این حرکت ایشان موافق نبودند و شاید در اواخر نیز با این اقدام موافق نبودند. شیخ محمد تقى مىگفت: قبل از این که مسأله تقریب را مطرح کنیم، آنها نام من را با القاب مىنوشتند، ولى بعد از مطرح مسأله تقریب آنها مىگفتند: «چرا آنها در اینجا (مصر) تقریب را مطرح مىکنند؟ بروند در ایران این را عنوان کنند!» سپس کم کم القاب من کم شد تا این که منحصر شد به اسم من یعنى «محمّد تقى» و کار به جایى رسید که مىنوشتند: «تقى من التقیّه»! یعنى اسم مرا از مادّه تقیّه مشتق مىدانستند نه از مادّه تقوا.
این تقریب را آقاى بروجردى هم ترویج مىکرد. ابتدا آشیخ محمد تقى از طرف شاه براى تقریب به مصر رفت ولى بعداً به آقاى بروجردى متّصل شد و از طرف ایشان مسؤول دارالتقریب شد. اقدامات آنها سبب شد که شلتوت فتوا بدهد که عمل بر طبق مذهب جفرى علیهالسلام در محاکم قضایى اشکال ندارد. این فتوا در محیط سنّىها خیلى مهمّ بود.
امّا تقریبى که مذموم است تقریبى است که نادرشاه شروع کرد. وى مىگفت: ایران در اصول سنّى باشد ولى در فروع چون عادت کردهاند بر طبق احکام امام صادق علیهالسلام عمل کنند، مانعى ندارد که بر طبق مذهب جعفرى باشند. بعضى از علماى شیعه از روى تقیّه، تقریب نادر را امضا کردند، چون نادر آنها را مىکشت. بعضىها هم مخالفت کردند و کشته شدند.